VİNÇ PerİyoDİk Kontrol ve Uygunluk Hİzmetİ

VİNÇ PERİYODİK KONTROLLERİ NELERDİR:

Vinçler, ağır yükleri kaldırmak, taşımak ve istiflemek için kullanılan kaldırma ekipmanlarıdır.
Endüstriyel tesislerden inşaat sahalarına kadar birçok alanda kullanılırlar. 

Ancak, mekanik aşınmalar, yanlış kullanım veya bakım eksikliği nedeniyle ciddi iş kazalarına sebep olabilecekleri için, periyodik kontrollerinin yapılması hem yasal zorunluluk hem de güvenlik açısından hayati öneme sahiptir.

YASAL DAYANAK:

Vinçlerin periyodik kontrolleri,
“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”
(Resmî Gazete: 25 Nisan 2013, Sayı: 28628) hükümlerine göre zorunludur.

Yönetmeliğe göre:

• Tüm kaldırma ve iletme ekipmanları (vinç, caraskal, forklift, mobil vinç, gezer köprülü vinç vb.) en az yılda bir kez periyodik kontrole tabi tutulmalıdır.

• Kontroller, makine mühendisi, mekatronik mühendisi veya yetkili A tipi muayene kuruluşu tarafından yapılmalıdır.

• Kontrol sonuçları yazılı olarak Periyodik Kontrol Raporu ile belgelendirilmelidir.

KONTROLÜN AMACI:

Vinç periyodik kontrolleri, ekipmanın güvenli çalışma koşullarını doğrulamak ve kazaları önlemek için yapılır.
Başlıca amaçlar şunlardır:

• Kaldırma sisteminin taşıma kapasitesini doğrulamak,

• Kanca, halat, fren ve zincirlerin mekanik durumunu kontrol etmek,

• Kaza risklerini önceden tespit etmek,

• İş kazası ve ekipman arızalarının önüne geçmek,

• Yasal uygunluğu sağlamak.

KONTROL KAPSAMI:

Vinçlerde yapılan periyodik kontroller, aşağıdaki teknik incelemeleri içerir:

1. Görsel Muayene

• Vinç gövdesi, kolonlar, ray sistemleri, bağlantı elemanları, kanca, halat, tambur, fren, zincir ve emniyet mandalı kontrol edilir.

• Korozyon, deformasyon, gevşeme, kaynak çatlakları ve yağ sızıntıları incelenir.

2. Fonksiyon Testleri

• Vinç hareketleri (kaldırma, indirme, ileri-geri, sağ-sol) test edilir.

• Limit switch (uç durdurucu), acil durdurma butonları, yük frenleri ve emniyet sistemleri testten geçirilir.

3. Yük Testi (Statik ve Dinamik Test)

• Statik test: Vinç, beyan edilen kaldırma kapasitesinin 1,25 katı yükle test edilir.

• Dinamik test: Nominal yük ile kaldırma, taşıma ve indirme işlemleri uygulanarak sistemin davranışı gözlemlenir.

4. Elektriksel Kontroller

• Kontrol panosu, kumanda sistemi, enerji beslemesi, topraklama hattı, motor izolasyonu ve acil durdurma devreleri test edilir.

5. Etiket ve Uyarı Kontrolleri

• Kaldırma kapasitesi etiketi, uyarı levhaları, kullanım talimatı ve CE işareti varlığı kontrol edilir.

6. Raporlama

• Tüm test ve gözlemler sonucunda ekipman “Uygun”, “Kusurlu” veya “Uygun Değil” olarak sınıflandırılır.

• Bulgular detaylı Vinç Periyodik Kontrol Raporu halinde belgelenir.

KONTROL SIKLIĞI:

Yönetmelik gereği kontrol sıklıkları genellikle şöyledir:

• Gezer Köprülü Vinç (Tavan Vinci), yılda 1 defa ve Statik + Dinamik Test ile yapılır.

• Portal / Sütunlu Vinç, yılda 1 defa ve Statik + Dinamik Test ile yapılır.

• Mobil Vinç, yılda 1 defa ve Fonksiyon + Statik Test yapılır.

• Caraskal / Zincirli Vinç, yılda 1 defa ve Görsel + Fonksiyon Testi ile yapılır.

⚠️ ÖNERİ: Yoğun kullanımda (3 vardiya çalışan tesislerde) veya zorlu ortam koşullarında çalışan ekipmanlar 6 ayda bir kontrol edilmelidir.

YETKİLİ KİŞİLER:

Vinç kontrolleri yalnızca:

• Makine mühendisleri,

• Mekatronik mühendisleri, veya

• TS EN ISO/IEC 17020 standardına göre akredite A Tipi Muayene Kuruluşları
  tarafından yapılabilir.

Kontrol sonrası ekipman üzerine “Uygundur / Uygun Değil” etiketi yapıştırılır ve rapor işletmeye teslim edilir.

SONUÇ:

Vinçler, işletmelerde en yüksek risk grubunda yer alan ekipmanlardır.
Bu nedenle düzenli kontroller:

• Kaza risklerini ortadan kaldırır,

• Ekipman ömrünü uzatır,

• İş duruşlarını azaltır,

• Yasal yükümlülüklerin eksiksiz yerine getirilmesini sağlar.

Her işletme, vinç sistemlerini en az yılda bir kez yetkili kişiler tarafından kontrol ettirmeli ve raporları denetimlere hazır şekilde saklamalıdır.