ASANSÖR VE PLATFORM PerİyoDİk Kontrol ve Uygunluk Hİzmetİ

ASANSÖR VE PLATFORM PERİYODİK KONTROLLERİ NELERDİR:

Cephe asansörleri, insan ve yük asansörleri ile hidrolik ve makaslı platformlar;

yüksekte çalışma, taşıma veya erişim amacıyla kullanılan kaldırma ekipmanlarıdır.

Bu sistemler doğrudan insan taşımada veya yük kaldırmada görev aldıkları için en yüksek güvenlik riskine sahip ekipmanlar arasında yer alır.

Bu nedenle, bu ekipmanların periyodik kontrollerinin düzenli olarak yapılması, hem yasal bir zorunluluk hem de hayati bir güvenlik gereğidir.

YASAL DAYANAK:

Bu ekipmanların periyodik kontrolleri,
“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”
(Resmî Gazete: 25 Nisan 2013, Sayı: 28628) kapsamında zorunludur.

Yönetmeliğe göre:

• Tüm asansörler, kaldırma platformları ve cephe erişim sistemleri, yılda en az bir kez kontrol edilmelidir.

• Kontroller yalnızca makine veya mekatronik mühendisi ya da TS EN ISO/IEC 17020 standardına göre akredite olmuş A Tipi Muayene Kuruluşları tarafından yapılabilir.

• Her kontrol sonrası Periyodik Kontrol Raporu düzenlenmeli ve işletmede saklanmalıdır.

KONTROLÜN AMACI:

Asansör ve platform periyodik kontrollerinin temel amaçları şunlardır:

• Kaldırma sistemlerinin güvenli çalıştığını doğrulamak,

• Aşırı yük, fren ve kilitleme sistemlerinin işlevini test etmek,

• Kaza risklerini ve düşme tehlikelerini ortadan kaldırmak,

• İş sağlığı ve güvenliği gerekliliklerine uygunluğu sağlamak,

• Yasal yükümlülükleri yerine getirmek.

KONTROL KAPSAMI:

Tüm asansör ve platform türleri için ortak kontrol başlıkları aşağıdaki gibidir:

1. Görsel Muayene

• Ana taşıyıcı konstrüksiyon, kılavuz raylar, platform yüzeyi, bağlantı noktaları, halatlar, zincirler, pimler ve kaynak dikişleri incelenir.

• Korozyon, çatlak, deformasyon, gevşeme veya aşınma olup olmadığı kontrol edilir.

• Kabin kapısı, emniyet korkulukları, giriş bariyerleri ve düşmeyi önleyici donanımlar gözlemlenir.

2. Mekanik Sistem Kontrolleri

• Kaldırma ve indirme hareketleri, sarsıntısız ve dengesiz çalışıp çalışmadığı yönünden test edilir.

• Fren sistemi, limit switchler, karşı ağırlık sistemi, durdurma tamponları ve kilitleme mekanizmaları test edilir.

• Halat, zincir veya dişli sistemlerde uzama, gevşeme veya diş atlama olup olmadığı kontrol edilir.

• Kurtarma (manuel indirme) sistemi fonksiyonel olarak denenir.

3. Elektriksel ve Kontrol Sistemleri

• Ana motor, kontrol panosu, elektrik tesisatı, kablolar ve bağlantılar incelenir.

• Acil durdurma butonu, acil iniş sistemi, kat seviye sensörleri ve aşırı yük sensörleri test edilir.

• Topraklama, kaçak akım rölesi ve izolasyon direnci ölçülür.

• Aydınlatma, alarm, sesli-ışıklı uyarı sistemleri ve acil haberleşme (telefon veya interkom) kontrol edilir.

4. Emniyet Donanımı ve Koruma Sistemleri

• Aşırı hız regülatörü, paraşüt freni, emniyet kilidi, bariyer, korkuluk ve platform çevre koruması incelenir.

• CE işareti, kapasite etiketi, üretici bilgileri ve kullanma talimatları bulunur olmalıdır.

• Kabin veya platformda kişi sayısı ve yük kapasitesi etiketi görünür şekilde olmalıdır.

5. Yük Testi (Statik ve Dinamik)

• Statik test: Ekipman, beyan edilen kaldırma kapasitesinin 1,25 katı yükle test edilir.

• Dinamik test: Nominal yük ile kaldırma ve indirme işlemleri yapılır, sistemin frenleme ve denge kabiliyeti gözlemlenir.

• Platform sistemlerinde, yük altında durma süresi ve basınç düşümü kontrol edilir.

6. Raporlama

• Tüm test sonuçları, gözlemler ve öneriler Periyodik Kontrol Raporu’na kaydedilir.

• Ekipman; “Uygun”, “Kusurlu” veya “Uygun Değil” olarak sınıflandırılır.

• Uygunsuzluklar için düzeltici faaliyet önerileri rapora eklenir.

KONTROL SIKLIĞI:

Yönetmelik gereği kontrol sıklıkları genellikle şöyledir:

• Araç / Servis Platformu, yılda 1 defa ve Fonksiyon + Statik Test ile yapılır.

• Makaslı / Hidrolik Platform, yılda 1 defa ve Hidrostatik + Fonksiyon + Yük Testi ile yapılır.

• Yük Asansörü, yılda 1 defa ve Statik + Dinamik + Fren Testi ile yapılır.

• Cephe Asansörü, yılda 1 defa ve Statik + Dinamik + Elektriksel Test ile yapılır.

• İnsan Asansörü (Geçici veya Sabit), yılda 1 defa ve Statik + Dinamik + Emniyet Testi ile yapılır.

⚠️ ÖNERİ: Yoğun kullanımda (şantiye, maden, 3 vardiya çalışan tesislerde) veya zorlu ortam koşullarında çalışan ekipmanlar 6 ayda bir kontrol edilmelidir.

YETKİLİ KİŞİLER:

Kontrolleri yalnızca:

• Makine veya Mekatronik mühendisleri,

• TS EN ISO/IEC 17020 standardına göre akredite A Tipi Muayene Kuruluşları
  tarafından yapılabilir.

Kontrol sonucunda forklift üzerine “Uygundur / Uygun Değil” etiketi iliştirilir ve rapor işletmeye teslim edilir.

SONUÇ:

Asansörler ve kaldırma platformları, doğrudan insan güvenliğiyle ilgili en kritik ekipmanlardır.
Düzenli periyodik kontroller sayesinde:

• Kaza ve düşme riskleri ortadan kaldırılır,

• Ekipman performansı ve güvenliği korunur,

• Yasal uygunluk sürdürülür,

• Çalışan ve kullanıcı güvenliği teminat altına alınır.

Her işletme, bu ekipmanlarını en az yılda bir kez yetkili kişilerce kontrol ettirmeli ve raporlarını denetimlerde hazır bulundurmalıdır.