Hidrofor sistemleri, binalarda ve tesislerde su basıncını sabit tutmak, su dağıtımını sağlamak ve yangın sistemleri gibi uygulamalarda sürekli su basıncı üretmek için kullanılan ekipmanlardır.
Basınç altında çalıştıkları için hidroforlar da basınçlı kaplar sınıfına girer ve bu nedenle periyodik kontrollerinin yapılması yasal zorunluluktur.
Hidrofor sistemlerinin periyodik kontrolü,
“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”
(25 Nisan 2013 tarihli, Resmî Gazete Sayı: 28628) kapsamında zorunlu tutulmuştur.
Bu yönetmeliğe göre:
Hidrofor sistemleri ve bağlı basınçlı depolar yılda en az bir kez kontrol edilmelidir.
Kontroller yalnızca makine mühendisi veya yetkili A tipi muayene kuruluşu tarafından yapılabilir.
Kontrol sonuçları Periyodik Kontrol Raporu olarak hazırlanmalı ve işletmede bulundurulmalıdır.
Hidrofor periyodik kontrolleri, sistemin emniyetli, verimli ve sürekli çalışmasını sağlamak için yapılır.
Temel amaçlar şunlardır:
Basınç patlaması, sızıntı veya arıza risklerini tespit etmek,
Korozyon, deformasyon ve ekipman yorgunluğunu önceden fark etmek,
İş kazalarını ve maddi zararları engellemek,
Enerji tüketimini optimize etmek,
Yasal yükümlülükleri yerine getirmek.
Hidrofor sisteminin periyodik kontrolü aşağıdaki adımları içerir:
Görsel Muayene:
Hidrofor tankı, gövde, bağlantı hatları, valfler, manometre, basınç şalteri, emniyet ventili, genleşme tankı ve elektrik bağlantıları kontrol edilir.
Hidrostatik Test (Basınç Testi):
Tank, çalışma basıncının 1,5 katı ile test edilir. Kaçak, deformasyon veya mukavemet kaybı olup olmadığı incelenir.
Emniyet Donanımı Testi:
Emniyet ventili, basınç göstergesi, otomatik dur-kalk kontrolü ve tahliye vanasının çalışırlığı kontrol edilir.
Elektriksel Kontroller:
Motor izolasyonu, kontaktörler, termik koruma, topraklama ve kaçak akım röleleri test edilir.
Performans Ölçümü:
Hidroforun devreye girme (cut-in) ve devreden çıkma (cut-out) basınç değerleri ölçülür; fabrika verileriyle karşılaştırılır.
Raporlama:
Yapılan testlerin sonuçları, bulgular ve önerilerle birlikte Hidrofor Periyodik Kontrol Raporu hazırlanır.
Yönetmelik gereği kontrol sıklıkları genellikle şöyledir:
Hidrofor Tankı, yılda 1 defa ve Hidrostatik test ile yapılır.
Hidrofor Pompası, yılda 1 defa ve Fonksiyonel + Görsel Muayene ile yapılır.
Basınç Şalteri / Emniyet Donanımı, yılda 1 defa ve Fonsiyonel test yapılır.
Kontroller yalnızca A tipi muayene kuruluşları veya TS EN ISO/IEC 17020 standardına göre akredite firmalar tarafından yapılabilir.
Bu firmalar kontrolü tamamladıktan sonra kazana “Uygundur / Uygun Değil” etiketi ve resmi rapor verir.
Hidroforlar, hem bina tesisatlarında su basıncı dengesini sağlamak, hem de yangınla mücadele sistemlerinde kritik rol oynarlar.
Bu nedenle düzenli periyodik kontroller:
Patlama ve arıza risklerini ortadan kaldırır,
Su temininde sürekliliği sağlar,
Enerji ve bakım maliyetlerini düşürür,
Yasal zorunlulukları yerine getirir.
Her işletme veya bina yönetimi, hidrofor sistemlerini en az yılda bir kez kontrol ettirmeli ve raporları denetime hazır şekilde saklamalıdır.