KONVEYOR VE BANT PerİyoDİk Kontrol ve Uygunluk Hİzmetİ

KONVEYOR VE BANT PERİYODİK KONTROLLERİ NELERDİR:

Konveyör sistemleri ve bantlı iletme makineleri; üretim, maden, lojistik ve depolama tesislerinde malzeme taşıma ve aktarım işlemlerinde yaygın olarak kullanılır.

Bu sistemler sürekli hareketli ve yüksek enerjiyle çalışan ekipmanlardır.

Zamanla oluşabilecek mekanik aşınmalar, hizalama bozuklukları, koruyucu ekipman eksiklikleri veya elektriksel arızalar, ciddi iş kazalarına neden olabilir.

Bu yüzden konveyör ve bantlı sistemlerin periyodik kontrollerinin düzenli yapılması, hem yasal zorunluluk hem de çalışan güvenliği açısından kritik bir gerekliliktir.

YASAL DAYANAK:

Konveyör ve bant sistemlerinin kontrolleri,
“İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”
(Resmî Gazete: 25 Nisan 2013, Sayı: 28628) kapsamında zorunludur.

Yönetmeliğe göre:

• Malzeme iletme sistemleri ve konveyörler, yılda en az bir kez kontrol edilmelidir.

• Kontroller yalnızca makine veya mekatronik mühendisi ya da TS EN ISO/IEC 17020 standardına göre akredite olmuş A Tipi Muayene Kuruluşları tarafından yapılabilir.

• Her kontrol sonrası Periyodik Kontrol Raporu hazırlanmalı ve işletmede bulundurulmalıdır.

KONTROLÜN AMACI:

Konveyör ve bantlı iletme makinelerinin periyodik kontrollerinin amacı:

• Mekanik ve elektriksel sistemlerin güvenli çalıştığını doğrulamak,

• Kaza riski oluşturan arızaları erken tespit etmek,

• Kopma, sıkışma veya devrilme risklerini ortadan kaldırmak,

• İş güvenliği mevzuatına uygunluğu sağlamak,

• Plansız duruşları ve üretim kayıplarını önlemektir.

KONTROL KAPSAMI:

Konveyör ve bantlı iletme makinelerinde yapılan periyodik kontroller aşağıdaki başlıkları kapsar:

1. Görsel Muayene

• Konveyör gövdesi, şasi, destek ayakları, makaralar, kasnaklar, gergi sistemi, zincir ve yataklamalar incelenir.

• Çatlak, korozyon, gevşeme, deformasyon veya hizasızlık olup olmadığı kontrol edilir.

• Koruyucu muhafazalar, acil durdurma halatları ve emniyet bariyerleri yerinde ve sağlam olmalıdır.

2. Mekanik Kontroller

• Bant gerginliği, merkezleme (tracking) ve taşıyıcı makaraların dönüş kabiliyeti test edilir.

• Tahrik sistemi (kasnak, zincir, dişli, redüktör, kayış) gözlemlenir.

• Gürültü, titreşim, ısınma veya dengesiz çalışma belirtileri değerlendirilir.

• Yüksek hızda boşta ve yük altında deneme çalışması yapılır.

3. Elektriksel Kontroller

• Motor, kumanda panosu, enerji kabloları, topraklama ve kaçak akım rölesi test edilir.

• Acil durdurma butonları, sensörler, kilitleme sistemleri (interlock) ve start/stop devreleri kontrol edilir.

• Elektrik panosundaki sigortalar, kontaktörler ve kablo izolasyonu incelenir.

4. Emniyet Donanımı Kontrolleri

• Koruyucu kafesler, acil durdurma halatları, hareketli muhafazalar ve güvenlik bariyerleri eksiksiz olmalıdır.

• Uyarı levhaları, işaret lambaları, sesli ikaz sistemleri çalışır durumda olmalıdır.

• CE işareti, kapasite etiketi ve üretici bilgileri kontrol edilir.

5. Performans ve Fonksiyon Testleri

• Sistemin yük altında ve boşta çalışma testi yapılır.

• Başlatma, durdurma, acil durdurma fonksiyonları test edilir.

• Geri dönüş kilidi, hız sensörü, malzeme akışı durdurma sistemleri çalışırlığı açısından kontrol edilir.

• Gerekli durumlarda kayış kayma veya kopma sensörleri test edilir.

6. Raporlama

• Tüm bulgular, öneriler ve test sonuçları Konveyör / Bantlı İletme Makinesi Periyodik Kontrol Raporu’na kaydedilir.

• Ekipman, yapılan değerlendirme sonucunda “Uygun”, “Kusurlu” veya “Uygun Değil” olarak sınıflandırılır.

• Uygunsuzluk tespit edilirse, düzeltici faaliyet önerileri raporda belirtilir.

KONTROL SIKLIĞI:

Yönetmelik gereği kontrol sıklıkları genellikle şöyledir:

• Konveyör Sistemi, yılda 1 defa ve Görsel + Fonksiyon + Elektriksel Test ile yapılır.

• Bantlı İletme Makinesi, yılda 1 defa ve Mekanik + Fonksiyon + Güvenlik Testi ile yapılır.

• Vidalı / Zincirli Konveyör, yılda 1 defa ve Görsel + Fonksiyon Testi ile yapılır.

• Mobil veya Taşınabilir Bant, yılda 1 defa ve Fonksiyon + Stabilite Testi ile yapılır.

⚠️ ÖNERİ: Yoğun kullanımda (şantiye, maden, 3 vardiya çalışan tesislerde) veya zorlu ortam koşullarında çalışan ekipmanlar 6 ayda bir kontrol edilmelidir.

YETKİLİ KİŞİLER:

Kontrolleri yalnızca:

• Makine veya Mekatronik mühendisleri,

• TS EN ISO/IEC 17020 standardına göre akredite A Tipi Muayene Kuruluşları
  tarafından yapılabilir.

Kontrol sonucunda forklift üzerine “Uygundur / Uygun Değil” etiketi iliştirilir ve rapor işletmeye teslim edilir.

SONUÇ:

Konveyör ve bantlı iletme sistemleri, işletmelerde sürekli çalışan ve en çok kaza riski barındıran makinelerdendir.
Düzenli yapılan periyodik kontroller:

• Kaza risklerini ortadan kaldırır,

• Plansız üretim duruşlarını önler,

• Enerji verimliliğini artırır,

• Yasal uygunluğu sağlar,

• Çalışan güvenliğini teminat altına alır.

Her işletme, konveyör sistemlerini en az yılda bir kez kontrol ettirmeli ve kontrol raporlarını denetimlerde hazır şekilde bulundurmalıdır.